Afsluiters kan je indelen in twee grote groepen: de multi-turn afsluiters en de kwartslagafsluiters.
Bij multi-turn afsluiters moet het handwiel meermaals volledig rondgedraaid worden en wordt de klep of de plaat lineair verplaatst om de afsluiter in open of gesloten stand te zetten. Onder andere klepafsluiters en mesafsluiters behoren tot deze groep.
In plaats van een op- en neergaande beweging, zoals bij de multi-turn afsluiters, is de beweging bij kwartslagafsluiters roterend vandaar ook de Engelse benaming rotary valve. De hendel geeft goed de stand van een kwartslagafsluiter aan. De bediening is meestal 90° vandaar de benaming. Op dit moment zijn naar schatting 40% van de gebruikte afsluiters kwartslagafsluiters zoals kogelkranen en vlinderkleppen.
Historisch is het niet te achterhalen door wie een afsluiter precies werd bedacht maar zowel Egyptenaren als Grieken hadden methodes ontwikkeld om de waterstromen af te leiden en te beheersen. De Romeinen zijn eveneens gekend voor hun vooruitstrevende sanitaire installaties, zoals hun bekende thermen, en andere watersystemen. De Engelse benaming valves is trouwens afgeleid van de Latijnse benaming valvae wat klapdeuren betekent.
Het zou echter duren tot de uitvinding van de stoommachines en de daaropvolgende industriële revolutie dat het ontwerp van een afsluiter verder werd onderzocht en er belangrijke verbeteringen werden aangebracht. Naarmate er meer en meer stoomtoepassingen werden ontwikkeld ontstond er een industrietak die zich specifiek ging toeleggen op de ontwikkeling van afsluiters.